List do przyszłości
Komplementarną częścią finałowego widowiska teatralno-muzycznego tegorocznej OFF Opery jest publikacja o charakterze eksperymentu społeczno-artystycznego. Na zaproszenie OFF Opery kilkanaście osób ze świata kultury, sztuki, nauki i biznesu napisało swój List do przyszłości – do kogoś lub czegoś istniejącego w 2071 roku.
Teksty zostaną opublikowane drukiem we wspólnej publikacji – są wśród nich listy prywatne, prorokujące, komentujące, zaangażowane społecznie, katastroficzne, metafizyczne. Każdy z listów to unikatowy wariant przyszłości – razem tworzą niezwykle ciekawy kolaż przekonań i światopoglądów, estetyk, wrażliwości i osobistych doświadczeń.
Swój list do przyszłości napisały i napisali, m.in.: Anna Nieznaj, Ewa Bińczyk, Malcolm XD, Natalia Hatalska, Piotr Voelkel, Przemysław Czapliński, Zdenka Pszczołowska, Wojciech Wiński, Przemek Staroń, Ziemowit Szczerek.
Często zdarza się, że pytamy dzieci, kim chcą być, kiedy dorosną, co będą robić za dwadzieścia lat. Później, młodzież odpowiada na pytania, jakie studia planują wybrać. Na rozmowach o pracę nierzadko pada pytanie o wyobrażenie siebie samego za pięć albo dziesięć lat. Bank sprawdza naszą sytuację, aby oszacować, co z nami będzie do końca umowy o kredyt. Martwimy się o emeryturę. Nieustannie myślimy o przyszłości. Czas płynie i udowadnia, że świat się zmienia, czasem w najmniej spodziewany sposób. Nikogo nie dziwi, że spełniają się niektóre propozycje science fiction powstałe kilkadziesiąt lat wcześniej.
Ile osób, tyle możliwości spojrzenia na przyszłość, a może i więcej. Wszystkie warianty projektowane są równolegle, towarzyszą sobie nawzajem. Mogą uzupełniać się, oświetlając wzajemnie najistotniejsze podobieństwa. Mogą też – nierzadko w dynamiczny sposób – zderzać się ze sobą, uwypuklając odmienność. Każda z wizji przyszłości rozpracowuje różne czynniki, osadzona jest w różnych przestrzeniach społeczno-kulturowych, wynika z różnych światopoglądów i wrażliwości.
Zaproszeni do udziału w eksperymencie społeczno-artystycznym przedstawiciele ze świata kultury, sztuki, nauki i biznesu przygotowali własne warianty tego, co wydarzy się kiedyś, tam. Prezentowane w niniejszej publikacji wizje, wyobrażenia i propozycje są o tyle interesujące, że wprzęgnięte zostały w ramy Listu do przyszłości. Zadanie postawione przed Autorkami i Autorami – na pierwszy rzut oka – wydawałoby się stosunkowo proste. Nierzadko jednak okazywało się wyzwaniem, skłaniającym do głębszego namysłu. Bo jak to? Pisać list do kogoś lub czegoś istniejącego za 50 lat? I dlaczego list? Być może dlatego, że jest jedną z form komunikatu wysyłanego w przyszłość – bliższą lub dalszą, określoną bądź nie. List często, choć nie zawsze, przypomina medium pod wieloma względami – jest zarówno fizycznym obiektem, środkiem komunikowania się, jak i nośnikiem treści i przekazu. Bywa miejscami nieuporządkowany, a nawet chaotyczny. Wykorzystuje rozmaite środki i języki przekazu – wklejki, dopiski, rysunki, szkice. Może posiadać moc sprawczą, pobudzać do działania.
(…)
Wśród prezentowanych listów odnaleźć można zarówno teksty spoglądające na rozmaite procesy i zjawiska z perspektywy globalnej, ba, międzyplanetarnej, jak i te opowiadające o indywidualnych, prywatnych, nierzadko intymnych refleksjach. W większości tekstów przyszłość wiąże się z niepokojem i strachem. Lękiem o to, co będzie. Niepewność warunkująca postrzeganie przyszłości staje się immanentną częścią bycia w świecie, „bycia w wersji 2021”. Okazuje się bowiem, że listy, choć adresowane do odbiorców i odbiorczyń w przyszłości, opowiadają o tym, co tu i teraz. Mówią o lękach i obawach współczesnych, komentują otaczającą nas rzeczywistość, jakby chciały próbować wyjaśnić tym, żyjącym w rzeczywistości 2071 roku, co jest powodem ich zmartwień, trosk i problemów.
(…)
Opublikowane teksty stały się także punktem wyjścia do stworzenia scenariusza spektaklu Kongres: 2071, który również znalazł swoje miejsce w niniejszej publikacji. Listy zainspirowały twórców widowiska do stworzenia utworu genologicznie nieokreślonego, „zmąconego”, niejednoznacznego. Z jednej strony silnie osadzonego w teatrze dramatycznym, z drugiej wykazującego liczne powiązania z muzyką, jednak w innych sposób niż opera czy teatr muzyczny.
Wszystkie teksty zebrane obok siebie tworzą wspólny List do przyszłości. Wspólny, choć różny, niejednorodny i wielopłaszczyznowy. Zawiera on bowiem fragmenty poetyckie, angażujące, problematyzujące, publicystyczne, ale przede wszystkim szczere. To pojedyncze listy-manifesty, listy-obawy, listy-inspiracje, listy-niepokoje wysłane do odbiorców i odbiorczyń istniejących za 50 lat.
2071 rok to będzie ten sam XXI wiek, ale inny świat. No właśnie, czy świat wciąż będzie?
Premiera publikacji i spotkanie z autorami odbędzie się 5 października 2021 o g. 18:00 w sali wielkiej Centrum Kultury ZAMEK.
Redaktor publikacji: Daniel Stachuła
Prowadzenie spotkania z autorami: Joanna Bednarek